- Türkiye’de gelir eşitsizliği artıyor!
- 2019 verilerine göre en zengin yüzde 10’luk grubun ortalama geliri en yoksul yüzde 10’luk grubunkinin 15 katı!
- Türkiye Avrupa ülkeleri içinde gelir eşitsizliğinin en fazla olduğu ülke!
- Kadınların geliri ortalama gelirin yüzde 17 altında!
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nın 2020 sonuçlarını 15 Haziran 2021 günü yayımladı. Veriler bir önceki yılı (2019) referans aldığından
Covid-19 salgının etkilerini yansıtamıyor olsa da Türkiye’de gelir dağılımı ve yaşam koşulları hakkında önemli bilgiler içeriyor. Türkiye’nin Covid-19 salgınına böylesi gelir uçurumuyla girdiği düşünüldüğünde pandeminin etkisinin görüldüğü sonuçlar kuşkusuz çok daha çarpıcı olacaktır.
Zenginler ve Yoksular Arasındaki Makas Açılıyor
Türkiye’de hem toplumsal sınıflar arasında hem cinsiyete göre eşitsizlik artış eğilimini sürdürüyor. En zengin yüzde 10’luk grup ile en yoksul yüzde 10’luk grup arasındaki makas (P90/P10) açılmaya devam ediyor. 2010 yılında P90/P10 oranı 14,2 iken 2019 yılında 14,6 kata yükseldi. Böylece P90/P10 oranı son 10 yılın en yüksek düzeyine geldi.
Gelir eşitsizliği ölçüm yöntemlerinden biri olan Gini katsayısı, bir ülkedeki gelir dağılımı konusunda önemli bir göstergedir. Türkiye’de Gini katsayısı artıyor. Gini katsayısı son bir yılda 0,395’ten 0,410’a artarak 2010 yılından beri en yüksek düzeye yükseldi.
Grafik: Türkiye’de Gelir Dağılımı-Gini Katsayısı (2010-2019)
Türkiye AB Ülkelerine Göre Gelir Eşitsizliğinin En Fazla Olduğu Ülke!
Avrupa Birliği (AB) İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan verilere göre AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye en yüksek Gini katsayısına sahip ülkedir. AB-27 üye ülke ortalamasında Gini katsayısı 0,302 düzeyindedir (Grafik 3). Slovakya (0,228), Slovenya (0,239) ve Çekya (0,240) AB ülkeleri içerisinde gelir dağılımının en iyi olduğu üç ülkeyi oluşturmaktadır.
Türkiye (0,410), Bulgaristan (0,408) ve Litvanya (0,354) ise gelir eşitsizliğinin en fazla üç ülkedir. Gelir dağılımı eşitsizliği konusunda Türkiye’den sonra en yüksek düzey Bulgaristan’dadır.
Grafik: AB Ülkelerinde ve Türkiye’de Gini Katsayısı (2019)
İşveren Gelirleri Tüm Gelirlerden Daha Hızlı Artıyor
Türkiye’de hanehalkı fertlerinin esas işteki durumlarına göre gelirlerine bakıldığında işveren gelirlerinin çok daha hızlı arttığı görülmektedir. 2010 ve 2019 arası dönemde hanehalkı fertlerinin esas işlerinden elde ettiği gelir 14.159 TL’den 43.118 TL’ye yükseldi. Böylece ortalama hanehalkı fert geliri yüzde 304,5 oranında arttı. 2019 yılında ortalama hanehalkı harcanabilir fert geliri 3.593 TL olarak saptandı.
Ücretli çalışanların ortalama hanehalkı fert geliri 2010 ve 2019 yılı arasında yüzde 281,8 oranında artarak 14.904 TL’den 42.006 TL’ye (aylık 3.500 TL) yükseldi. Yevmiyelilerin ortalama fert geliri aynı dönemde5.420 TL’den 17.577 TL’ye ve kendi hesabına çalışanlarınki 10.980 TL’den 33.207 TL’ye yükseldi. Böylece 2010 ve 2019 arasında ortalama hanehalkı fert geliri yevmiyelilerde yüzde 324,3 ve kendi hesabına çalışanlarda yüzde 302,4 oranında artış gösterdi. İşverenlerin ortalama hanehalkı fert geliri ise 2010 ve 2019 yılları arasında yüzde 375 artışla 33.465 TL’den 125.698 TL’ye yükselmiştir. Ücretli, yevmiyeli ve kendi hesabına çalışanların gelirleri 10 yılda yaklaşık 3 kat yükselmişken işverenlerinki 4 kata yakın arttı. Ancak “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması” ile saptanan gelirlerin beyana dayandığı ve işverenlerin gelir beyan etme konusunda daha sıkı davranarak daha az gelir beyan ettikleri dikkate alınmalıdır.
Raporun tümüne erişmek için tıklayınız.
This post is also available in: Türkçe